کرمان رصد

آخرين مطالب

تاریخ نقش‌و‌نگار مُهر‌هایی بر اسناد آستان قدس رضوی | ساخت شناسنامه‌هایی با سنگ‌های گران‌قیمت اجتماعي

  بزرگنمايي:

کرمان رصد - به گزارش ؛ «مهر اولین ابزار در شناخت هویت افراد و مهم‌ترین رکن در شناخت اسناد تاریخی است. جنس مهر‌ها در هر دوره بنا به پیشرفتی که آن دوره در صنعت و هنر داشته، متفاوت بوده است. ابتدا مهر‌ها به صورت سنگ‌نوشته و گِل‌نوشته بودند، اما با گذشت زمان و اختراع خط، ضرب مهر بر روی کاغذ‌ها صورت گرفت و جنس مهر‌ها از فلز، سنگ، الستیک و اجزای آن بود و بر روی آنها اسم، القاب و عناوین افراد حک می‌شد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
مهر‌ها در قدیم حکم شناسنامه امروزی را برای افراد داشتند و اگر داد‌و‌ستدی می‌خواستند انجام دهند، به این واسطه به آن اعتبار می‌بخشیدند.» این بخشی از گفته‌های آمنه موسوی است که نزدیک به 25‌سال است در کتابخانه آستان‌قدس‌رضوی مشغول‌به‌کار است و سال‌هاست به‌طور تخصصی در حوزه مهر‌های اسنادی موجود در آستان‌قدس‌رضوی تحقیق و پژوهش می‌کند. این موضوع سبب شد با او درباره مهر‌های آستان‌قدس و اهمیت نقوش و مفاهیم و تاریخچه آنها به گفتگو بنشینیم.
اهمیت مهر‌ها تحقیق و بررسی درباره مهرها، می‌تواند به ما اطلاعاتی درباره اوضاع اجتماعی، فرهنگی، هنری، اقتصادی، اعتقادی، اخلاقی و موارد دیگر مردم درگذشته بدهد. همه افرادی که به‌نحوی با نهاد‌های دیوانی و اداری سروکارداشتند، ملزم به داشتن مهر بودند. به گفته این پژوهشگر، کاربرد مهر در گذشته آن‌چنان زیاد بوده و عمومیت داشته است که موجب به وجود آمدن مشاغلی، چون مهرداری، مهرسازی یا حکاکی مهر و مهر‌فروشی شده و بخشی از کسب‌و‌کار افراد را شکل داده است.
همچنین انواع مهر در گروه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، اعتقادی، هنری، اداری و‌... در اسناد آستان‌قدس موجود است که به شناخت ماهیت صاحب مهر و مشاغل و مناصب و تشکیلات اداری آستان در دوره‌های مختلف کمک می‌کند. 
از‌این‌جهت ما در اسناد آستان‌قدس مهر‌های زیادی را می‌بینیم که هرکدام برگی از تاریخ را به ما نشان می‌دهند.
مهر پادشاهان و زنان درباری اسناد تاریخی مختلف در بخش‌های احکام و فرمان‌ها، حواله یا برات، قبضِ رسید، اسناد هزینه و امور مالی آستانه، انواع گزارش‌های روزانه، ماهانه و سالانه، عریضه و اسناد مربوط به کمک‌های مالی به موالی، مشایخ و افراد نیازمند و زوار درراه مانده، اسناد مربوط به نذورات، اسناد مربوط به پرداخت مواجب و مستمری به کارکنان رسمی و غیررسمی آستانه، صاحب‌منصبان وکارکنان عادی، وقف‌نامه‌ها، انواع قرارداد‌ها شامل اجاره‌نامه، مبایعه‌نامه، مصالحه‌نامه، وصیت‌نامه و تسعیرنامه، ارقام، حکم یا فرمان، تصدیق‌نامه، تعهدنامه، قباله ازدواج، استشهادنامه، وکالت‌نامه، ضمانت‌نامه و اقرارنامه، مکاتبات و دستورالعمل‌های اداری و برخی از اسناد مربوط به درآمد‌های حاصل از موقوفات در گنجینه آستان‌قدس‌رضوی وجود دارد. 
بر هر یک از این اسناد نیز مهر‌های مختلفی دیده می‌شود که شامل مهر شاهان، شاهزادگان، مهر صاحب منصبان دولتی مثل وزیر، مهر صاحب منصبان آستانه اعم از متولی، وزیر، مستوفی، مهر کارکنان آستانه شامل کارکنان دیوانی و غیر‌دیوانی، رسمی و غیررسمی، مهر علما و مجتهدان در تصدیق‌نامه‌ها و احکام شرعی و اسناد مربوط به پرداخت تکلف به علما و طلاب است؛ همچنین مهر شهود، زنان درباری و عوام نیز در میان مهر‌ها دیده می‌شود. 
شکل مهر‌ها شکل مهر‌ها در دوره‌های مختلف نیز متفاوت بوده است. موسوی دراین‌باره می‌گوید: «هرچه پیشرفت علم و هنر و صنعت بیشتر می‌شد، ظرافت در طراحی مهر‌ها نیز به همان نسبت بهتر و دقیق‌تر بود. شکل مهر‌ها از دوره قبل از اسلام تا بعد از آن به صورت‌های دایره، مستطیل، مربع، بیضی، هشت‌ضلعی، بادامی، گالبی یا اشکی، پنج‌ضلعی، شش‌ضلعی، لوزی، ستاره، صنوبری یا خوشه‌انگوری و مهر‌های بدون ضلع طراحی و حکاکی شده است. بعد از اسلام و به طور‌ویژه در دوره صفویه نیز برای جنس مهرها، سنگ عقیق و فیروزه سفارش و توصیه شده بود. 
به‌همین‌دلیل رواج مهر انگشتری با این سنگ‌ها را پس از این دوره بیشتر می‌بینیم، به‌طوری که حجم زیادی از مهر‌ها را در دوره‌های مختلف، به خود اختصاص می‌دادند و مهر‌های آستان‌قدس نیز از این امر مستثنا نبود.» جالب است بدانید که قدیمی‌ترین مهر آستان قدس رضوی مربوط به دوره صفویه است. در مرکز این مهر چنین حک شده است: «گلی که یک ورقش آبروی نه چمن است/ نشان خاتم سلطان دین ابوالحسن است» و بر حاشیه آن نیز نام‌های دوازده امام (ع) حک شده است.
جنس مهر‌ها جنس مهر‌های آستان‌قدس به‌عنوان مهر سازمانی با یکدیگر متفاوت بوده و میانشان مهر‌هایی از جنس طلا، الماس، فیروزه، زمرد، عقیق، یشم و نقره هم دیده می‌شود. استفاده از این سنگ‌های گران‌قیمت در ساخت مهر البته دلیل دارد. فاطمه موسوی توضیح می‌‎دهد: «چون تولیت‌کل با شاه وقت در هر دوره بود، مهر‌ها در اختیار پادشاه یا نایبان وی قرار داشت، لذا مهر از جنس مرغوب و سنگ‌های قیمتی ساخته می‌شد. 
این موضوع را می‌توان از اسنادی که باقی مانده است، دریافت، اما به‌دلیل جلوگیری از جعل مهرها، رسم شکستن مهر‌ها بعد از فوت صاحب مهر، معمول بوده است؛ به‌همین‌دلیل مهر‌های کمی از افراد باقی مانده است؛ همچنین جنس مهر‌ها با‌توجه‌به طبقه اجتماعی و سلیقه افراد، متفاوت بود. پادشاهان و شاهزادگان، از فلزات گران‌بها و سنگ‌های قیمتی و طبقات اجتماعی پایین‌تر از برنج یا مس درساخت مهرشان استفاده می‌کردند.»

لینک کوتاه:
https://www.kermanrasad.ir/Fa/News/664733/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

گلزار وسط پیست آبعلی و نگرانیش از نرسیدن به کنسرت کیش آریان

فصل سوم سریال گاندو در راه است؟

گفت‌وگو با مهدی شریفی بازیکن تیم مس رفسنجان

ورود دادستان بم به معطلی مردم در صف‌های تأمین نفت

این ملی پوش پرسپولیس نسخه گاریدو را پیچید!

کارشناسی داوری بازی پرسپولیس – مس رفسنجان

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی استان کرمان

چالش بزرگ تل‌آویو در مواجهه با تاسیسات هسته‌ای ایران

دروغ‌سازی استعفا از کجا آب می‌خورد؟

شماره یکم مجله «گواه»/ امام موسی صدر و سید حسن نصرالله؛ دو چهره، یک اندیشه

کارشناسی داوری بازی گل گهر سیرجان – سپاهان

کرمان، پیشرو در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و فرصت‌های معدنی ایران

فرصت ویژه احیای روابط با اعراب

ایران متحد دارد نه نایب

مجری محبوب: کودکی‌های دهه 60 واقعی‌تر بود

به هیچ زیرساختی برای رفع فیلترینگ نیاز نیست

مانور تل‌آویو در چشم منطقه!

مرد سایه آمریکا را به هم ریخت

چه‌ کسانی به شایعه استعفای رئیس‌جمهور دامن زده‌اند؟

بزک یک تروریست

خرید بزرگ؛ هاشمی‏‌ چگونه مهم‏ترین خرید تسلیحاتی ایران پس از انقلاب را رقم زد

تایم‌لپس زیبا از ایستگاه فضایی بین المللی

موافقت شورای اسلامی شهر کرمان با ایجاد شهرداری منطقه 6

صریح با حامد لک: من مشکل پرسپولیس نبودم!

حامد لک: من مشکل پرسپولیس نبودم!/ نوبت ما به تیم‌ملی نمی‌رسد!

حامد لک: من مشکل پرسپولیس نبودم!/ نوبت ما به تیم‌ملی…

رهاسازی یک آهو در طبیعت کرمان بعد از درمان سرمازدگی

خورشید در فضا ثابت نیست!

لیگ برتر هندبال: ثبت نخستین شکست صدرنشین

خر داغ می‌کنند

مینو خالقی: زنان و دختران نسل z قطعا مطالبات متفاوتی دارند

فصل سوم سریال «گاندو» در راه است

سفر ناسا به عمق جهنم

تا زدن یک تیشرت توسط ربات تسلا

نخستین شکست سپاهان در لیگ برتر هندبال مردان +نتایج هفته هفتم

برای دومین مرتبه شاهد برکناری سرمربی پرسپولیس بودم

هیئت های صلح راهبرد مهم تحقق همدلی در جامعه هستند

لیگ برتر هندبال| ثبت نخستین شکست صدرنشین

پایان کار فرشید اسماعیلی!

شوت به بطری وارد دروازه خروج شد!

ائتلاف براندازان و خالص‌سازان علیه پزشکیان

خزان تورم در پاییز

جولانی پرومکس؛ عروسک خیمه شام بازی

دیپلمات پیشین: گفت‌وگوهای ژنو دیر شروع شد

اندیشکده آمریکایی مطرح کرد: «سوریه» در چشم‌انداز منطقه

تحلیل موضع قالیباف درمورد ضرورت پذیرش قانون توسط جامعه

وزیر ناکارآمد

روایت «فایننشال تایمز» از روز‌های پایانی بشار اسد

علی خمینی: هر اقدام قانونی که شکاف اجتماعی را تقویت کند مشکوک و ممنوع است

راز آتشفشان‌های مهیب قمر مشتری کشف شد‌